Bảo hiểm xã hội là một trong những chính sách an sinh xã hội quan trọng của Nhà nước, nhằm bảo vệ quyền lợi và tạo điều kiện cho người lao động có thu nhập ổn định và an toàn khi gặp phải những rủi ro trong cuộc sống. Khi tham gia bảo hiểm xã hội, người lao động sẽ được hưởng những quyền lợi gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người mới bắt đầu đi làm. Bài viết này sẽ giới thiệu về các quyền lợi chính của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội.
Ảnh minh họa – Nguồn Internet
Các loại hình bảo hiểm xã hội
Hiện nay, chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) đang được thực hiện với hai loại hình BHXH chính là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Cụ thể, tại khoản 2 và khoản 3 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định:
Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Như vậy, khi tham gia BHXH, tùy vào loại hình BHXH là bắt buộc hay tự nguyện mà người lao động sẽ được hưởng những quyền lợi tương ứng.
Quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội
Đối với BHXH tự nguyện
Theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội, người đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng các chế độ:
Chế độ hưu trí
Người lao động tham gia BHXH đủ tuổi và đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ đủ 20 năm trở lên sẽ được giải quyết hưởng lương hưu hằng tháng.
Trong suốt thời gian hưởng lương hưu, người lao động sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí với mức chi phí khám chữa bệnh là 95%.
Lương hưu sẽ được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội.
Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
Người lao động tham gia BHXH cũng có thể chọn rút bảo hiểm xã hội một lần khi có yêu cầu và đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Chế độ tử tuất
Khi người lao động đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện qua đời, thân nhân hoặc người lo mai táng của người này sẽ được hưởng chế độ tử tuất với trợ cấp mai táng, trợ cấp tuất hàng tháng và trợ cấp tuất một lần.
Đối với BHXH bắt buộc
Theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội, người đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ được hưởng các chế độ sau:
Chế độ ốm đau
Người lao động là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc phải nghỉ việc vì những lý do sau đây sẽ được hưởng chế độ ốm đau:
– Bị ốm đau, tai nạn mà không phải là tai nạn lao động phải nghỉ việc và có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền theo quy định của Bộ Y tế.
– Trường hợp ốm đau, tai nạn phải nghỉ việc do tự huỷ hoại sức khoẻ, do say rượu hoặc sử dụng chất ma túy, tiền chất ma túy theo danh mục do Chính phủ quy định thì không được hưởng chế độ ốm đau.
– Phải nghỉ việc để chăm sóc con dưới 07 tuổi bị ốm đau và có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.
Chế độ thai sản
Chế độ thai sản áp dụng cho đối tượng thuộc 1 trong các trường hợp sau đây:
(1) Lao động nữ đang mang thai;
(2) Lao động nữ sinh con;
(3) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;
(4) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi;
(5) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, NLĐ thực hiện biện pháp triệt sản;
(6) Lao động nam đang đóng BHXH có vợ sinh con.
Lưu ý:
– Người lao động thuộc trường hợp 2, 3 và 4 kể trên phải đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc trước khi nhận nuôi con nuôi;
– Lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà trong thời gian mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo yêu cầu của cơ sở khám chữa bệnh thì phải đóng BHXH từ đủ 3 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con;
– Người lao động đã đủ điều kiện trên mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc thời điểm nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản.
Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
– Điều kiện hưởng chế độ tai nạn lao động
Người lao động sẽ được bồi thường tai nạn lao động nếu người lao động gặp tai nạn thuộc 1 trong các trường hợp sau:
+ Bị tai nạn tại nơi làm việc và trong giờ làm việc;
+ Ngoài nơi làm việc và ngoài giờ làm việc nhưng theo yêu cầu của người sử dụng lao động;
+ Trên tuyến đường đi từ nơi ở đến nơi làm việc hoặc từ nơi làm việc về nơi ở trong khoảng thời gian và tuyến đường hợp lý;
+ Người lao động gặp tai nạn lao động theo các trường hợp kể trên, dẫn đến suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.
– Điều kiện hưởng chế độ bệnh nghề nghiệp
Người lao động sẽ được hưởng chế độ bệnh nghề nghiệp nếu thuộc 1 trong các trường hợp sau:
+ Bị bệnh nghề nghiệp thuộc Danh mục bệnh nghề nghiệp do Bộ Y tế ban hành theo Thông tư 15/2016/TT-BYT;
+ Người lao động bị bệnh nghề nghiệp dẫn đến suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.
Chế độ hưu trí
Người lao động đã tham gia BHXH đủ 20 năm trở lên và đủ độ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Luật Lao động sẽ được hưởng lương hưu khi nghỉ việc.
Chế độ tử tuất
Khi người lao động qua đời, người thân hoặc những người lo mai táng sẽ được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất 1 lần.
Bài viết trên chỉ nhằm mục đích cung cấp các thông tin cơ bản về những quy định của pháp luật liên quan đến quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội mà Chúng tôi dành tới Quý khách hàng và không nhằm cung cấp bất kỳ ý kiến tư vấn pháp lý cho bất kỳ trường hợp cụ thể nào.
Nếu còn vướng mắc hoặc cần tư vấn chuyên sâu hơn về vấn đề trên, Quý khách hàng vui lòng liên hệ với BMG và Cộng sự để được hỗ trợ nhanh nhất.